Mithatpaşa Mah. Mücahitler Cad. No 11-A Sağlam Ap. 01130 Seyhan-ADANA
SÜNNET HAKKINDA HER ŞEY
SÜNNET NEDİR?
SÜNNET İÇİN HASTANE ORTAMI ŞART MIDIR?
Sünnet, penisin ucundaki deri fazlalığının kesilerek çıkarılmasıdır ve değişik yöntemlerle yapılabilir. Hangi yöntemle yapılacak olursa olsun, sünnet cerrahi bir işlemdir, bir ameliyattır. Bu nedenle, sünnet olacak çocuk diğer yönlerden sağlıklı olmalıdır.
SÜNNET İÇİN HASTANE ORTAMI ŞART MIDIR?
SÜNNET İÇİN HASTANE ORTAMI ŞART MIDIR?
Sünnet yıllarca düğün salonlarında yapılagelmiştir. Ancak, sünnet bir cerrahi işlem olduğuna göre mutlaka hijyenik ortamda yapılmalıdır. En ideal hijyenik ortam da hastanedeki ameliyathanedir. Başkalarına bir şey olmadı diye sizin çocuğunuza da bir şey olmayacağı söylenemez. Kaldı ki, uygun ortamda yapılmayan ve enfeksiyon, peniste eğrilik, derinin fazla ya da az çıkarılması, lokal anestezi ilaçlarına karşı gelişen önemli yan tesirler gibi komplikasyonların geliştiği sünnetleri başka aileler duymamakta, ama biz o komplikasyonları düzeltmek için ciddi çabalar sarf etmekteyiz.
SÜNNETİ KİM YAPMALI?
SÜNNET KAÇ YAŞINDA YAPILMALIDIR?
Ülkemizde hekimin olmadığı yıllarda sağlık memurları birçok görevi yerine getirdi. Sıtmayı, trahomu vb. birçok hastalığı sağlık memurları teşhis ve tedavi etti. O günlerin gerçekleri öyleydi. 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren bu işin yasal sorumluluğu tamamen hekimlere bırakılmış durumda. Artık hekim olmayan bir fenni sünnetçinin sünnet yapması yasa ile yasaklanmıştır. İdeal olan, sünneti eğitim almış uzman hekimlerin yapmasıdır.
SÜNNET KAÇ YAŞINDA YAPILMALIDIR?
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
SÜNNET KAÇ YAŞINDA YAPILMALIDIR?
Sünnetin ideal olarak 2 yaşından, hatta 1 yaşından önce yapılması en iyisidir. Böylece çocuk bu işlemden psikolojik olarak hiçbir kalıcı rahatsızlık duymaz. 2-6 yaş arasındaki çocuğun pipisinin tamamen kesileceği korkusu bulunduğu için pek tercih edilmez. Ancak, bu yaşlar sünnet için yine de kesin bir engel değildir. Bir çocukta sünnetsizliğe bağlı bir enfeksiyon gelişirse, sünnet için illa 6 yaş sonrası beklenmez. Psikiyatri uzmanları, çocuk olumsuz etkilenmesin diye 2-6 yaş arasında yapılacak sünnetlerin uyutularak, yani genel anestezi altında yapılmasını doğru bulurlar.
Toplumumuzda çocuklar çevresindeki yakınları ya da arkadaşları tarafından –şakayla bile olsa- sünnetle çok korkutulurlar. Bu nedenle, 6 yaşını geçse de çocukların korkusunun her gün giderek arttığını tecrübelerimizle görmekteyiz. Sekiz yaşındaki bir çocuğun sünnet korkusu bazen 5 yaşındakinden bile daha fazla olabilir. İleri yaşlara gelince sünnet edilen birçok çocuğun ailesine söylediği şu söz çok anlamlıdır: “Madem sünnet olacaktım, keşke ben hiçbir şey bilmezken, küçük yaşta iken sünnet ettirseydiniz”. Önemli olan, çocuklara karşı sünnetin bir
tehdit ve korkutma aracı olarak kullanılmamasıdır. Mesela çocuğa, pipisinin kesileceği değil, pipisinin ucunun açılacağı ve daha kolay çiş yapacağı söylenebilir.
Sünnet yeni doğmuş bebeklerde de uygulanan bir durumdur. Yenidoğan bebeğin vücut direnci ve bağışıklık sistemi yeterince gelişmemiştir. Kan şekeri kolaylıkla düşebilir. Tecrübeli olmayan kişilerce yapılan yenidoğan dönemi sünnetinin önemli ciddi komplikasyonlarla sonuçlanabileceği unutulmamalıdır.
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
Sünnet derisinin yapışıklığına tıpta fimozis diyoruz (FOTOĞRAF). Maalesef çok yapılan yanlışlardan biri, sünnet derisinin yapışıklığının elle masajla hatta bazen doktor tarafından aletle açılmaya çalışılmasıdır. Sünnet derisinin yapışıklığı tek başına zorunlu bir sünnet nedeni değildir. Çünkü bu yapışıklık çocuğun idrarını yapmasını engellemez. Ben meslek hayatım boyunca sünnet derisi yapışıklığı nedeniyle işeyemeyen bebek görmedim. Ancak, bu yapışıklık açılmaya çalışıldığında –yapışıklığı isterse uzman doktor açsın- penis derisinde olabilecek 1 mm uzunluğundaki bir yırtılma, işerken idrar teması ile çok şiddetli ağrıya yol açabilir. Ağrı, sanki çocuğun pipisinin ucuna asit dökülmüşçesine şiddetli olur. Bu şiddetli ağrıyı bir kez duyan çocuk çişini yapmak istemez, tutar. Hatta çocuk çişini saatlerce tutmak zorunda kalabilir. Bu nedenle sünnet derisi yapışıklığı kesinlikle açılmaya çalışılmamalıdır.
Sünnet derisinin yapışıklığı idrar yolu enfeksiyonuna yol açıyorsa ya da penisin ucunda (sünnet derisinde veya penis başında) iltihabi durum yaratıyorsa, o zaman bunun tedavisi sünnet derisinin açılması değil, sünnettir.
PARAFİMOZİS NEDİR?
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
SÜNNET DERİSİNİN YAPIŞIKLIĞI NEDİR? NASIL AÇILMALIDIR?
Bazen sünnet derisindeki yapışıklığı açma sırasında deri tamamen ters dönerek penisin başını kenarından çepeçevre sıkıca sarabilir (buna tıpta parafimozis diyoruz) (SAĞDAKİ FOTOĞRAF).Sıkma şiddetli ve uzun süreli olduğunda kanlanmanın bozulmasına ve penis ucunda morarmaya yol açabilir. Böyle bir durum gece yarısı bile olsa acil cerrahi işlem gerektirir. Sünnet yaptıran bir toplumda bunun tedavisi sünnettir. Acil sünnetin gerekli olduğu tek durum budur. Sünnet yaptırmayan toplumlarda tedavi ise bu sıkılığın kesilerek açılması ve ayrılmasıdır.
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
Unutulmamalıdır ki, sünnet acil bir işlem değildir. Bazı durumlar vardır ki, bu özelliklere sahip olan çocuklar sünnet edilmemelidir:
Sünnet edilecek çocuğun ateşli bir hastalığı, vücudunun herhangi bir yerinde enfeksiyonu, kansızlığı ya da kanında pıhtılaşma bozukluğu olmamalı, bu rahatsızlıkları düzeltilmeden sünnet edilmemelidir.
İdrar çıkış deliğinin penisin altında ya da üstünde olması, deliğin normalden çok geniş olması (mega meatus; balık ağzı gibi) (RESİM), peniste eğrilik, penisin torbaya (skrotuma) yapışık olması (penoskrotal füzyon) (RESİM) ya da penisin gömülü olması (RESİM) gibi doğuştan bozukluklar özellikle değerlendirilmelidir. Bu gibi bozuklukların düzeltilmesi –ameliyatı- sünnetle aynı seansta ya da sünnet öncesinde yapılır.
Tam sünnetin yapılacağı gün bir sürprizle karşılaşmamak için, sünnet edilecek çocuk mutlaka bu işlemi yapacak cerrah tarafından önceden muayene edilmelidir.
PEYGAMBER SÜNNETLİ (Hipospadiaslı) ÇOCUĞUN SÜNNETİ NASIL OLUR?
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
İdrar çıkış deliği penisin altında (hipospadias, yarım sünnetli, peygamber sünnetli olarak da adlandırılır) ya da üstünde (epispadias) olan çocuklar kesinlikle sünnet edilmemelidir. Bu çocukların idrar deliğini penisin ucuna getirmek üzere yapılacak olan ameliyatta sünnet derisi kullanılacaktır. Sünnet edilmiş bir çocukta bu bozuklukların düzeltilmesi hem çok daha zor olur hem de ameliyatın başarı şansı düşer. Hipospadiaslı çocuğun ameliyatı yapıldığında genellikle sünneti de aynı seansta yapılır.
PENİS ÇOK KÜÇÜKSE SÜNNET NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
HER ÇOCUK SÜNNET EDİLEBİLİR Mİ? SÜNNET YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?
PENİS ÇOK KÜÇÜKSE SÜNNET NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
Bazı çocukların penisi normalden çok küçük olabilir. Böyle bir penisin sünnet edilmesi –deneyimli ellerde bile- teknik olarak sıkıntılar yaratabileceği gibi, bu görüntü cinsiyet gelişim bozukluğuna bağlı bir durum da olabilir. Bu nedenle penisi çok küçük olan çocuklar öncelikle uzman doktor tarafından görülüp değerlendirilmelidir. Bir çocuğun dıştan görünen cinsel organ yapısında sizi huzursuz eden bir anormal görünüm varsa, bu çocuk sünnet edilmezden önce bir uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir.
ÇAN GİBİ ÖZEL ALETLERLE SÜNNET YAPILSIN MI?
PENİS ÇOK KÜÇÜKSE SÜNNET NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
Sünnetin ideal yapılma yöntemi açık bir şekilde gerçekleştirilenidir. Böylece penis başının, idrar yolunun yaralanma riski sıfıra yaklaşır. Üstelik sünnet derisinin az mı ya da çok mu çıkarılacağına dair de genellikle sıkıntı olmaz. Kanayan damarlar tek tek tutulup bağlanır. Kalan deri penise düzgün bir şekilde dikilir (kendiliğinden eriyen dikişlerle). Biz uzman hekimler bu nedenle genellikle açık olarak –yani penisin başını ortaya çıkararak- sünnet yapmayı tercih ederiz. Ancak bu yöntem ciddi bir eğitim gerektirir. (FOTOĞRAF-SÜNNET SONU)
Dünyanın birçok yerinde çan şeklinde ya da daha değişik aletlerle (Gomco, Plastibell, Mogen...) sünnet derisi bir kıskaçla sıkıştırılıp kapalı yöntemle kesilmektedir. Özellikle kısa sürede çok sayıda yapılan toplu sünnet uygulamalarında bu yöntem çok benimsenmektedir. Tahmin edileceği gibi bu yöntemle sünnet çok daha kısa sürede gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemin en büyük riski, kapalı olarak sünnet derisi kesilirken penisin başının (glans) da yanlışlıkla az ya da çok kesilmesi, hatta bazen tamamen kesilip çıkarılmasıdır. Şunu unutmamak gerekir ki, yanlış bir yöntemi uyguluyorsanız, ne kadar tecrübeli olursanız olun hata yapma riskiniz hiç de az değildir. Dünyanın en deneyimli cerrahlarının elinde bile böyle yaralanmalar olduğunu biliyoruz. Bu nedenle de, “giyotin yöntemi” dediğimiz bu uygulama şeklini biz çocuk cerrahları genellikle benimsemiyoruz.
SÜNNET LOKAL ANESTEZİ İLE Mİ YAPILMALI YOKSA GENEL ANESTEZİ ALTINDA MI?
SÜNNET LOKAL ANESTEZİ İLE Mİ YAPILMALI YOKSA GENEL ANESTEZİ ALTINDA MI?
Sünnet, herkesin bildiği gibi,
- Çocuk uyanıkken ve lokal anestezi altında yapılabilir
- Genel anestezi (narkoz) altında, yani uyutularak yapılabilir.
Bu iki yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri şunlardır:
LOKAL ANESTEZİ ALTINDA YAPILAN SÜNNETİN
Olumlu yönleri:
- Çocuk uyanıktır, uyutulmaz.
- Ekonomik açıdan anestezi uzmanı için ayrıca bir ödeme gerekmez.
- Daha çok yenidoğan döneminde tercih edilir (doğumu takiben ilk dört hafta). Çünkü yenidoğan dönemindeki bir bebeğe genel anestezi vermek daha risklidir.
Olumsuz yönleri:
- Çocuk uyanık olduğu için, ağrı duymasa bile her şeyin farkındadır. Küçük bebekler bile sünnet boyunca huzursuz olup ağlayabilirler, psikolojik stres yaşayabilirler. Unutulmamalıdır ki, bırakın 1-2 aylık bebeği, anne karnındaki bebeklerin bile stres çektikleri araştırmalarla gösterilmiştir.
- Çok yanlış bilinen bir durum, lokal anestezinin tehlikesiz, genel anestezinin ise tehlikeli olduğudur. Oysa, başka amaçlarla kullanılan diğer tüm ilaçlar için olduğu gibi, lokal anestezi için kullanılan ilaçların da –çok az oranda görülse bile- ağır allerjik şok (aslında tıpta buna anaflaktik şok diyoruz) şeklinde yan etkisi vardır. Bu etki çocuğun solunumunun ya da kalbinin durmasına, hatta bazen her türlü müdahaleye rağmen yaşamının sonlanmasına bile sebep olabilir. Bunun önceden bir testle bilinmesi ya da önlenmesi mümkün değildir maalesef. Bu nedenle, zannedilenin aksine, lokal anestezi altında yapılacak sünnetin de hayati riski vardır. Onun için, sünnet lokal anestezi altında bile yapılacak olsa hastane şartlarında yapılmalıdır.
- Özellikle 2 yaşından büyük çocuklar, pipisi tamamen kesilecek gibi bir korku içindedir. Çocuğun bu korku ve endişesi;
- Gece altını ıslatması ile sonuçlanabilir. Bu durum uzun süre devam edebilir.
- Çevresine güveninin sarsılmasına sebep olabilir. Çevresi ile davranış ilişkileri bozulabilir. Hatta çevresine küsebilir.
- İlerideki cinsel hayatını olumsuz etkileyebilir.
- Uygulanan lokal anestezi ilacı penis damarlarında daralmaya (vazokonstrüksiyon) ve bunun sonunda penisin beslenmesinin bozulmasına sebep olabilir.
- GENEL ANESTEZİ ALTINDA, YANİ ÇOCUK UYUTULARAK YAPILAN SÜNNETİN
Olumlu yönleri:
- Çocuk uyutularak sünnet olduğu için hiçbir şeyi hatırlamaz. Uyutulmadan önce ağrı-acı verici hiçbir işlem yapılmaz. Hiç bir psikolojik sıkıntı, korku ya da stres çekmez. Anestezi öncesinde çocuğa, daha ailesinin yanında iken sakinleştirici bir şurup verilir ve çocuk hiç bir stres yaşamadan ameliyathaneye götürülür. Bu ilacın etkisi ile, ameliyathaneye gittiğini bile hatırlamaz.
- Güvenilir bir ortamda tecrübeli bir anestezi uzmanının elinde genel anestezi, lokal anesteziye göre riski çok daha az olan bir yöntemdir (yenidoğan dönemi dışında).
- Sünnet için verilen genel anestezi ortalama 15 dakika kadardır ve oldukça yüzeyeldir. Genellikle sünnet bittiğinde çocuk da uyanır.
Olumsuz yönleri:
- Yalnızca hastane şartlarında yapılabilir.
- Yaşamda hiç bir şey risksiz değildir. Lokal anestezi için olduğu gibi genel anestezinin de yaşamsal riski vardır. Ancak bu risk lokal anestezi için binde bir (1/1000) ise, genel anestezi için on binde birdir (1/10.000). Bu nedenledir ki, yenidoğan döneminden, yani 4 haftadan daha büyük bebekler için –kendi yakınlarım dahil- genel anestezi altında sünnet yaptığım zaman çocuğu, aileyi ve dolayısı ile kendimi çok daha güvende hissederim.
- Sünnet öncesi çocuğun anestezi uzmanınca da görülüp değerlendirilmesi gerekir.
- Çocuğun yaşına göre, işlem öncesinde 3-6 saat arasında oruç tutuyor gibi tam açlık gerektirir. Sünnetten en geç 1 saat sonra çocuk beslenmeye geçilir. Sünnetten 3-4 saat kadar sonra da eve gider.
- Önceden akciğer filmi ve gerekirse kan sayımı gibi tetkiklerle anestezi hazırlığı gerekebilir. Bazı hastanelerde anestezi uzmanı çocuğu görüp değerlendirdiği için bu tetkiklere gerek görmeyebilir.
HASTANEDE GENEL ANESTEZİ ALTINDA SÜNNET İŞLEMİNİN AYRINTILARI
SÜNNET LOKAL ANESTEZİ İLE Mİ YAPILMALI YOKSA GENEL ANESTEZİ ALTINDA MI?
- Mümkünse, anestezi uzmanının kontrolü için sünnetten 1-2 gün önce hastaneye gidilir. Anestezi uzmanı gerek görürse akciğer filmi, kan sayımı gibi incelemeleri yaptırır, gerek görmezse yaptırmaz.
- Çocuk, yaşına göre sünnet öncesinde 3-6 saat arasında oruç tutuyor gibi tam aç ve susuz olarak bekler ve işlemden 1 saat kadar önce aç olarak hastaneye getirilir.
- Anne-babasının yanındayken –çoğu zaman- sakinleştirici şurup verilir. Bu şurubun etkisi ile çocuk uyumaz ama ameliyathaneye gidip geldiğini hiç hatırlamaz, bu stresi yaşamaz. Bu durum özellikle 2 yaşından büyük çocukların korku yaşamaması açısından psikolojik olarak çok önemlidir.
- Çocuk anestezisinde deneyimli ve güvenilir anestezi uzmanı tarafından, maske ile, en güvenilir anestezi ilaçları ile oldukça yüzeyel, hafif ve yaklaşık 15 dakika sürecek bir anestezi verilerek çocuk uyutulur.
- Çocuk uyanıkken, iğne yapma ya da serum takma gibi ağrı-acı verecek hiçbir işlem yapılmaz. Bir hayat güvencesi olan damar yolu açılması ve serum takılması uyurken gerçekleştirilir. Yine çocuk uyurken ağrı kesici ilacı, iğnesi yapılır. Bu nedenle, sünnet edilmiş olan çocuk anesteziden uyandığında ağrı duymaz. Ağlar ama bu ağlama ağrıdan değil, açlıktan ve huzursuzluktandır. Çocuk anesteziden tamamen ayıldığında zaten bunların hiç birini hatırlamaz. Yeniden ağrı başlamadan, anestezi altında verilen ağrı kesici ilacın etkisi geçmeden ağrı kesici şurup verilir. Çocuğun ağrı duymaması için ağrı kesici şuruba 3 gün devam edilir.
- Sünnet sırasında damarlar tek tek bağlanır.
- Sünnet bitiminde kesilen yer penis çevresine çok ince (gözde şaşılık ameliyatında kullanılan incelikte), kendiliğinden eriyen iplikle dikilir (benim uygulamam böyle). Bu dikişleri siz zor görürsünüz. Dikişler alınmaz, zamanla kendiliğinden erir ya da düşer.
- Sünnet bittiğinde çocuk ameliyathanede uyanır ve ameliyathaneden odasına uyanmış olarak çıkartılır.
- Ameliyathaneye girip-çıkması –hazırlık ve uyanma ile birlikte- ortalama 30-45 dk. kadar sürer.
- Sünnet bittikten 3-4 saat sonra eve gider.
- Sünnet sonrası pansuman, dikiş alma, sargı gibi işlemler genellikle gerekmez. Yalnız ağrı kesici şurup yeterli olur.
SÜNNET SONRASI BAKIM
Sünnet hangi yöntemle yapılırsa yapılsın, sünnet sonrası bakım önemlidir. Aksi halde, yapışıklık, enfeksiyon, idrar deliğinde daralma gibi ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.
- Sünnet sonrasında çocuğun evde yatması gerekmez. Düşmeden, çarpmadan yürüyebilir, gezebilir.
- Sünnet hangi yöntemle yapılırsa yapılsın, sonrasında en önemli kural, çocuğun düşmesini ve pipisini bir yere çarpmasını önlemektir. Yani pipisini travmadan korumaktır (ortalama 10 gün kadar). Yeni dikilen tüm yara ve ameliyat yerleri bu tür çarpmalarla kanayabilir çünkü.
- Sünnet sonrasında çocuğun hiç ağrı duymaması için, uyanık olduğu saatler içinde 6 saatte bir ağrı kesici ilaç (şurup ya da fitil) verilir. Altı saat dolmuşsa ve çocuk uyuyorsa, ağrı kesici için uyandırmaya gerek yoktur. Uyandıktan sonra ilacı verilir ve yeniden 6 saat hesaplanır. Ağrı kesici ilacı 3 gün devam ettirmekte yarar vardır.
- Sünnetten sonra bebeklerin altına yine bez bağlanmasında sakınca yoktur. Büyük çocukların normal slip kilot giymesi önerilir.
- Bu tür bir yöntemle sünnet sonrasında yüzde 99 ihtimalle kanama olmaz. Sargı gerekmez, pansuman gerekmez. Dikiş alınması diye bir şey yoktur.
- Zaten çocuk her türlü gezme, yüzme gibi aktivitelerini yerine getireceği için, sünnet sonrasında rahatsız olmayacaktır.
- Sünnetten 24 saat sonra pipisi suya girecek şekilde çocuğun suda oturtulması çok iyi olur. Deniz mevsimi ise, mümkünse altı çıplak olarak denize girmesi, deniz mevsimi dışında ise banyo suyu sıcaklığında ılık-sıcak suya oturtulması (günde en az 3 kez, her seferinde en az 10-15 dakika, 1 hafta-10 gün kadar), sünnetli çocuğun pipisinin çok daha kısa sürede ve daha güzel iyileşmesini sağlar. Penisi kabuk bağlamaz, penis başına deri gelip yapışamaz, peniste oluşabilecek şişlik daha çabuk kaybolur.
- Özellikle sünnet derisinin penis başına yapışık olduğu durumlarda sünnetten sonra penis ucuna antibiyotikli göz merhemi sürülmesi penis ucunun daha güzel iyileşmesini sağlar. Bu işleme sünnetten hemen sonra başlanır. Çocuğun altı her açıldığında ve ayrıca ılık suya oturtulduktan sonra bu işlem yapılırsa iyi olur. Yaklaşık 1 hafta, bazen 10 gün devam etmekte yarar vardır.
- Tüm bu ayrıntılı uygulamalara rağmen, sünnet yerinin iyileşmesini değerlendirmek için, ilki sünnetten 3-4 gün sonra olmak üzere çocuğun en az bir, mümkünse iki kez kontrolünde yarar vardır.